- هومر در اواخر سده هشتم و اوایل سده نهم زندگی می کرده است
- هومر علاقه ی زیادی به سفر داشته از همین رو به سفرهای زیادی هم رفته است.
- هومر در اواخر عمرش نابینا شده بود و تا وقتی نفس می کشید از حرف زدن دست بر نمی داشت.
- هومر در اشعارش نامی از خود نبرده است.
- هومر علاوه بر «ایلیاد و اودیسه» آثاری همچون «سرودهای هومری» و «باتراکومیوماکی» را هم داشته است.
هومر شاعر بزرگ و حماسه سرای یونان باستان بود
هومر شاعر بزرگ و حماسه سرای یونان باستان بود که بزرگترین اثر او «ایلیاد و اودیسه» است که در تمام جهان شناخته شده است. البته این دو اثر به هم وابسته هستند و به هیچ وجه از هم سوا نیستند. هیچ کدام از کتاب های حماسی این شاعر به اندازه ی این اثرش طرفدار ندارد. این کتاب به زبان های مختلفی ترجمه شده است. آثار هومر از زیباترین و باشکوه ترین آثاری است که توانسته روی نویسندگان و شاعران تأثیر بگذارد.
هومر در اواخر سده هشتم و اوایل سده نهم زندگی می کرده است. در عصر باستان مردمان هفت شهر از یونان ادعا داشتند که هومر هم نژاد با آن ها است. اما در مقابل این ادعا دلایل متقاعد کننده ای نداشتند. چون اسمیرنا تحت حکمرانی و استعمار آتن بود، مردم آتن این را دلیل هم نژادی خود با هومر می دانستند.
در مورد زندگی هومر اطلاعات درست و کاملی در دسترس نیست. هرچه هست نتیجه ی افسانه ها، داستان ها و روایاتی است که اشخاص جمع آوری کرده اند که البته هیچ سند و مدرکی هم برای هیچ کدام از لحاظ تاریخی وجود ندارد. تنها چیزهایی که به اثبات رسیده، این است که هومر علاقه ی زیادی به سفر داشته از همین رو به سفرهای زیادی هم رفته است.
اگر به مجسمه ها و نقاشی های باستانی یونان که همگی از هومر ساخته و طراحی شده اند، نگاه کنیم مردی با وقار و باهوش را می بینیم که چشمانش را بسته نشان می دهند. مدارکی وجود دارد که جوانی و بینایی هومر را هم نشان می دهد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که هومر در اواخر عمرش نابینا شده بود و تا وقتی نفس می کشید از حرف زدن دست بر نمی داشت.
سرودن ایلیاد و اودیسه
نویسندگان می گویند که از هومر فقط اشعار و آثارش باقی مانده است و از خود او اطلاعی در دست نیست. وقتی یونانی ها به فرهنگ زندگی نامه نویسی دست یافتند، سند و مدرک مکتوبی از این چهره ی بزرگ پیدا نکردند. تنها داستان هایی از او منتشر شده که او را یک نوازنده ی دوره گرد نابینا معرفی می کند. برخی یونانیان معتقد هستند و ادعا می کنند که ایلیاد و اودیسه کار یک نفر نیست؛ در مقابل عده ی دیگری می گویند که هر دو از آثار هومر هستند. عده ای دیگر نیز معتقد هستند که ایلیاد به یک سبک و اودیسه به سبک دیگری به نگارش در آمده است.
در حماسه هومری شاعر از خودش صحبتی نمی کند. چون سبک این اثر این چنین است. اشعار هومر به بیست و هفت هزار سطر می رسد که در هیچ کدام از خود شاعر حرفی به میان نیامده است. در واقع هومر در اشعارش نامی از خود نبرده است. این آثار از نسلی به نسل دیگر چرخید و خوانده شد، ولی حتی ذره ای از جذابیت آن کم نشد. بسیاری از آثار قدیمی و کهن فراموش شده اند، ولی آثار هومر همچنان پررنگ و جذاب هستند. هومر اثر ایلیاد را به سبک سنتی نگارش کرده است، تا اثری نو بیافریند؛ و همچنین تفسیری از دنیا و موقعیت بشر را نشان دهد.
در ایلیاد قهرمان داستان عظمت آدمی را به رخ می کشد و مبارزه با مرگ را با نگاهی جاودانه به تصویر می کشد. در مقابل اودیسه شور و هیجان کمتری دارد، ولی تصویر گسترده تری از جهان را عرضه می دارد. در اودیسه خدایان و قهرمانان به توجیه اخلاقی نیاز دارند. این توجیهات با عقاید امروزی ما مطابقت دارد. در واقع مضمون آثار هومر این است که می توان دنیا را با معیارهای بشری فهمید، بدون این که ظلم و ستمی به کار بگیریم.
با مطالعه ی آثار هومر در نگاه اول در می یابیم که همه زاده ی تخیل شاعر است، حتی برخی فکر می کردند که شهر تروا وجود خارجی ندارد. بعد از نیمه دوم قرن نوزدهم حفاری هایی صورت گرفت که نشان دهنده ی توصیفات هومر بود. در این حفاری مشخص شد که مردمی در ده دوره در این تپه که در آسیای صغیر بود، می زیستند. شواهد و مدارکی هم وجود دارد که اثبات می کند این جا همان سرزمین تروا است. در آثار و داستان های هومر به روشنی راجع به آداب و سنن، شغل ها، خانه ها، ابزار کار و سلاح های یونانیان باستان سخن گفته شده است.
ارزش و اهمیت آثار هومر
ارزش و اهمیت آثار هومر برای مطالعه تاریخ یونان در قرن های یازده تا نه قبل از میلاد آن قدر زیاد است که این دوره را دوره ی هومری نامگذاری کرده اند. از آثار هومر هشت ترجمه از زمان باستان باقی مانده است. گفته می شود که هومر علاوه بر «ایلیاد و اودیسه» آثاری همچون «سرودهای هومری» و «باتراکومیوماکی» را هم داشته است.
بیشتر شاعران حماسه سرا و غزل سرای یونانی و لاتین از سبک هومر که در عصر باستان بسیار پرطرفدار بوده، الهام گرفته اند. به گونه ای که یونانیان باستان او را شاعر ملی خود معرفی می کردند.
اشعار ایلیاد و اودیسه در صد صفحه نوشته شده اند و درباره ی افسانه ی خدایان و قهرمانان یونانی است. ایلیاد داستان جنگی در تروا را نقل می کند. در این افسانه از قهرمانانی همچون آشیل، آیاس (غول های داستان)، هکتور، اودیسئوس و همچنین خدایان کوه آلپ و مسئولیت هایشان صحبت کرده و به علاوه از ضعف های اخلاقی آن ها نیز در داستان استفاده کرده است.
اودیسه سفرها و اتفاقات ده سال سفر اودیسئوس را موقع بازگشت از جنگ تروا به خانه بیان می کند. البته این اثر به بیان سرگذشت این قهرمان در چهل روز آخر سفرش پرداخته است. این داستان به معرفی خشکی ها، دریا و حتی موجودات زیرزمینی مانند سیکلوپ ها، سیرن ها، خاروبدیس و سکولا می پردازد.